Biến chứng đái tháo đường - Mối đe dọa thầm lặng
Đái tháo đường đang trở thành một trong những bệnh mạn tính phổ biến nhất hiện nay. Nguy hiểm ở chỗ, các biến chứng của bệnh tiến triển âm thầm, khó nhận biết, khiến nhiều người chỉ phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Tại Quảng Ninh, số ca mắc và biến chứng đái tháo đường có xu hướng gia tăng, đặt ra yêu cầu cấp thiết về kiểm soát và phòng ngừa căn bệnh “thầm lặng” này.
Ths.BS Đỗ Doãn Trọng, Trưởng Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Bãi Cháy khám tư vấn và điều trị cho bệnh nhân.
Theo Bộ Y tế, đái tháo đường là rối loạn chuyển hóa mạn tính xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin, hoặc không sử dụng hiệu quả hormone này. Khi đường huyết tăng cao kéo dài, các cơ quan như tim, thận, mắt, thần kinh và mạch máu đều bị tổn thương. Sự nguy hiểm nằm ở chỗ các tổn thương diễn ra lặng lẽ qua nhiều năm, không gây đau đớn rõ rệt, khiến người bệnh chủ quan và bỏ lỡ thời điểm vàng để ngăn ngừa biến chứng.
Tại Bệnh viện Bãi Cháy, số bệnh nhân nhập viện vì biến chứng đái tháo đường đang tăng rõ rệt. Thạc sĩ, bác sĩ Đỗ Doãn Trọng, Trưởng Khoa Nội của bệnh viện cho biết, các biến chứng xuất hiện ở cả mạch máu lớn như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tắc mạch chi và mạch máu nhỏ như tổn thương võng mạc, thận, thần kinh. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi bệnh đã kéo dài 5-10 năm.
“Có nhiều người đi khám vẫn nói mình khỏe mạnh, nhưng thực ra các biến chứng đái tháo đường đã bắt đầu âm thầm tiến triển. Khi không kiểm soát tốt đường huyết, các tổn thương sẽ diễn ra nhanh hơn và khi đã xuất hiện biến chứng thì điều trị chỉ có thể giúp kiểm soát, hạn chế phần nào, chứ không thể phục hồi như trước” - bác sĩ Trọng chia sẻ.
Qua thực tế điều trị, bác sĩ Trọng cho biết không ít bệnh nhân rơi vào biến chứng nặng do tự ý bỏ thuốc, hoặc điều trị sai cách. Có trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh thận mạn do đái tháo đường giai đoạn 3, nhưng sau đó không tuân thủ điều trị, lại dùng thuốc lá cây không rõ nguồn gốc. Chỉ trong vài tháng, bệnh tiến triển lên giai đoạn 5, kèm theo phù phổi cấp, phải chạy thận nhân tạo thường xuyên. Nếu tuân thủ điều trị, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và làm chậm diễn tiến bệnh.
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến bệnh nhân không tuân thủ điều trị là sự chủ quan. Do các biến chứng diễn ra chậm và kín đáo, nhiều người dựa vào cảm giác chủ quan để đánh giá sức khỏe, cho rằng mình vẫn khỏe, rồi bỏ thuốc, ngừng tái khám. Khi quay lại bệnh viện, các chỉ số đường máu đã vượt xa ngưỡng an toàn, tổn thương lan rộng sang tim, thận, thần kinh, mắt. Ở nhiều trường hợp, bác sĩ chỉ còn có thể điều trị duy trì, không thể phục hồi hoàn toàn chức năng cơ quan.
Thực tế tại các cơ sở y tế trong tỉnh cho thấy, biến chứng đái tháo đường không chỉ dừng ở tổn thương thận hay mắt. Ngày càng có nhiều bệnh nhân nhập viện vì nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy thận, loét bàn chân hoặc mất thị lực. Khi biến chứng đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị trở nên tốn kém và kéo dài, ảnh hưởng nặng nề tới chất lượng cuộc sống.
Để phòng ngừa và phát hiện sớm các biến chứng của bệnh đái tháo đường, bác sĩ Đỗ Doãn Trọng khuyến cáo: Bệnh nhân cần đi khám định kỳ theo đúng lịch hẹn của bác sĩ, tuân thủ điều trị uống thuốc đều đặn, không được bỏ thuốc, kể cả là một ngày. Bệnh nhân đi khám đều đặn sẽ được làm các xét nghiệm để kiểm tra phát hiện sớm các biến chứng.
Cùng với việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh cần xây dựng lối sống lành mạnh: Ăn uống điều độ, hạn chế tinh bột, chất béo, tăng cường rau xanh, tập thể dục đều đặn, tránh rượu bia và thuốc lá. Theo bác sĩ Trọng, mỗi lần đường huyết tăng cao là một lần các mạch máu, tim, thận, thần kinh bị tổn thương thêm, do đó việc duy trì chỉ số ổn định là cách bảo vệ cơ thể hiệu quả nhất.
Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo, biến chứng đái tháo đường là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa, suy thận, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và cắt cụt chi ở người trưởng thành. Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên kiểm tra đường huyết 1-2 lần/năm, đặc biệt với những ai có yếu tố nguy cơ như thừa cân, béo phì, tăng huyết áp hoặc có người thân mắc bệnh.